Literaire kritiek op het internet

Crossposted op www.brakkehondblogt.be

In Amerika woedt momenteel een fel debat over literaire kritiek op het internet. Zijn literaire blogs een even betrouwbare bron van informatie dan de gedrukte pers?
Vandaag verscheen in De Standaard het essay “Handelaren in kritiek” van Corine Vloet. Aanleiding: het verdwijnen van literaire krantenkaternen in Amerikaanse kranten. Literaire weblogs nemen steeds meer de taken van de verdwijnende boekenbijlagen over.

Enkele weken geleden staken ook de Belgische internetjournalisten de koppen samen op het debat “Internetkritiek: vervlakking of verrijking?” in de Vooruit.
Het kunstencentrum lanceerde trouwens eerder dit jaar een gloednieuwe website waar je als cultuurliefhebber zelf recensies, foto’s en commentaar kan delen met anderen Vooruitgangers over de voorstellingen die je gezien hebt.
Vooruit gelooft in het principe dat recensies van amateurs constructief werken en anderen kunnen aanzetten om een voorstelling te gaan bekijken.

Die honderden amateurs die in hun vrije tijd een stukje bloggen over een boek dat ze gelezen hebben, zal dat afbreuk doen aan de recensie in de krant, zoals sommigen beweren?
Zullen de recensies van geregistreerde leden van de Vooruit website zwaarder doorwegen dan de opinie van de theatercriticus? Ik denk het niet.
Mensen bloggen en maken deel uit van communities omdat ze anderen willen leren kennen. Ze willen contacten leggen, nieuwe dingen leren kennen en communiceren met verwante zielen. Het internet is de plaats bij uitstek om mensen te vinden die jouw heel bijzondere interesse delen. Hoe vaak is er niet al geschreven over “niche”-marketing op internet en het model van The Long Tail en the wisdom of crowds. Vele kleintjes maken één grote, maar dan net omdat al die kleintjes hun eigen specifieke interesse of invalshoek hebben. Niet omdat ze vervlakking en generalisering nastreven.

Communiceren en connecteren is het eerste doel. En op elke community-website connecteer je met anderen door een profiel aan te maken en daarop je interesses in te vullen: je favoriete boeken, films en muziek. In dit opzicht is het dan ook niet verwonderlijk dat veel internauten zich bezig houden met het recenseren van boeken of cd’s.
Maar voor de doorsnee blogger zijn de feedback en reacties het belangrijkst.
De weblogrecensie is dus helemaal niet gelijk aan de recensie van de journalist. Ander medium, andere bedoelingen, andere invalshoek, ander bereik.
Een krant heeft een oplage van honderdduizenden exemplaren, maar als je toevallig informatie over een obscuur boek zoekt, zal je die eerder via het internet kunnen opsporen dan via de boekenbijlagen van de krant. Wie weet heeft een blogger erover geschreven en kan je hem/haar persoonlijk contacteren.

De media evolueren snel en grote mediabedrijven houden nu eenmaal niet van snelle, moeilijk voorspelbare veranderingen. Niet alleen de mediagroepen en kranten maar ook de Vrt is aan een grondige herschikking toe. De mediabedrijven weten niet wat ze eerst moeten doen: hun bedrijf lanceren op Youtube, Facebook, Myspace, Twitter, een blog beginnen of een community-website lanceren. De tijd tikt en de jeugd – het potentiële doelpubliek van morgen- brengt steeds meer tijd al surfend, chattend, bloggend door. Daar gaat het ook om: de jeugd van tegenwoordig verdeelt zijn tijd anders. De traditionele krant op de trein wordt vaak vervangen door Ipod beluisteren of smssen. Het aandeel van de krant wordt kleiner. De mediataart moet verdeeld worden onder veel meer spelers. En ook de adverteerders schuiven zenuwachtig een heel klein beetje met hun budgetten.

In dit interview over nieuwe media en citizen journalism zegt Patrick Saliën (Chef online van Het Nieuwsblad) dat de jobinhoud van de doorsnee journalist zal veranderen in de toekomst. Journalisten zullen veel meer een filter zijn voor user-generated content. Zij checken bronnen, situeren artikels, trekken na op betrouwbaarheid en bewaren de kwaliteit.
Vandaag stond in de krant dat Tessa Vermeiren, de directrice en populaire columniste van Knack Weekend voortaan de lifestylesites van Roularta zal gaan leiden.
Vermeiren zegt in een artikel in De Morgen:

“Sommige journalisten van mijn generatie denken dat ik gedegradeerd ben. Ze beschouwen het internet als iets minderwaardigs of nemen het niet au sérieux. Ik zie dat alleszins niet zo.”

Soms zal een amateur, zoals bijvoorbeeld de Bagdad blogger als bevoorrechte getuige gepubliceerd worden in kranten en tijdschriften.
En amateurs zullen op literaire blogs boeken en poëziebundels bespreken.
Maar of de boekenbijlagen blijven bestaan, dat lijkt mij helemaal niet van hen af te hangen.

Meer over internetkritiek:

Lees het artikel “Handelaren in Kritiek” van Corine Vloet in De Standaard en bekijk de reacties op het forum.

Vorig jaar schreef Johan Vandenbroucke al over literaire kritiek op het internet in De Morgen (“Weblogs en cafédiscussies”, 06/09/2007).

Het nogal controversiële statement van internetcommunicatiespecialiste Clo Willaerts voor het Vooruit debat kan u hier bekijken: